Đôi lời với "Cháu nội Chí Phèo" (*)

Thứ bảy, 29/07/2017 09:35

Trong dòng văn học hiện thực phê phán, nhân vật Chí Phèo do nhà văn Nam Cao sáng tạo nổi tiếng với nhiều thế hệ người Việt Nam. Chí Phèo ngoài chuyện nát rượu, chửi bới thiên hạ, rạch mặt kiếm tiền còn có một cuộc tình khá đặc biệt với Thị Nở. Khi Chí Phèo say rượu, đòi làm... người lương thiện, giết Bá Kiến và tự sát, Thị Nở "nhìn trộm bà cô, rồi nhìn nhanh xuống bụng: - Nói dại, nếu mình chửa, bây giờ hắn chết rồi, thì làm ăn thế nào?". Kết thúc câu chuyện, nhà văn Nam Cao "để ngỏ" hoa trái cuộc tình giữa hai nhân vật. Nhờ đó, bạn đọc có thể để cho trí tưởng tượng bay bổng. Cảm hứng từ sự "để ngỏ" này của nhà văn Nam Cao, tác giả Duy Vinh đã "liều lĩnh" kéo thêm hai đời hậu duệ của Chí Phèo!

Nguyễn Duy Vinh.

Trong truyện của Duy Vinh, Thị Nở bụng ngày càng lớn dần, tránh tiếng thị phi bằng cách âm thầm trôi dạt về phương Nam-nơi dễ tìm đất sống. Đời con của Chí Phèo may mắn được nuôi trong một gia đình không con cái, không giàu, cũng chẳng nghèo nhưng có tình người nên đủ sức nuôi "Chí con" ăn học, trưởng thành. Chí con lập gia đình và sống một cuộc sống hiền hòa với công việc thông ngôn cho Pháp. Nhưng rồi thời cuộc chuyển giao đầy biến động, vợ của Chí con lấy... Mỹ. Chí con thất nghiệp, sa cơ thất thế. Cháu nội Chí Phèo đang tuổi vị thành niên chịu nhiều tác động của xã hội. Khi Chí con đột ngột qua đời. Bi kịch của cháu nội Chí Phèo bắt đầu từ đó. Không cha, không mẹ dắt dìu, cháu nội Chí Phèo bơ vơ giữa cuộc đời. Do những bất công xã hội và hoàn cảnh đẩy đưa mà cháu nội Chí Phèo bắt đầu tập tành uống rượu và chửi ngông thiên hạ. Tuy nhiên, đứa cháu nội khác "ông" ở chỗ nó không rạch mặt ăn vạ, kiếm tiền. Bạn gái của nó không xấu, không gàn, không hâm như... bà nội mà xinh xinh và sống có lý tưởng. Chất ngông và sự liều mạng đã giúp cho cháu nội Chí Phèo nhiều lần ra tay trừng phạt những kẻ chức quyền, tham lam và gian ác... Tập truyện "Cháu nội chí phèo", ngoài truyện "Cháu nội Chí Phèo" lấy làm tên chung cho tác phẩm, gợi hiệu ứng tò mò đối với bạn đọc, còn có ba truyện khác: Bóng thời gian - Ba đứa tôi - Chiếc nhẫn vàng.

Bóng thời gian, nếu đem in riêng có thể thành một truyện vừa vì nó chiếm phần lớn dung lượng của tập sách hơn 200 trang. Hai truyện "Ba đứa tôi" và "Chiếc nhẫn vàng" cũng tập trung vào đề tài chiến tranh. Đây là những truyện ngắn cỡ 2.000 - 3.000 chữ... Tác giả Duy Vinh tên thật là Nguyễn Duy Vinh, sinh năm 1941, quê quán Duy Vinh, Duy Xuyên, Quảng Nam. Đến tuổi 76 anh mới có tập truyện đầu tay này cũng là điều rất lạ. Phải chăng, sự lao động chữ nghĩa giúp trí óc anh minh mẫn và quên đi tuổi đời đang đổ bóng. Ngày ngày, anh vẫn phóng xe đi làm và đi gặp gỡ bạn bè, bạn văn.

MAI HỮU PHƯỚC

(*) Nhân đọc tập truyện "Cháu nội Chí Phèo" của Duy Vinh - NXB Hội Nhà văn – 2017